Over werken met en als ervaringsdeskundige...

Een boel jaar geleden studeerde ik af aan de universiteit en hoewel ik me nog lang niet klaar voelde om te gaan werken, was het volgen van nóg een studie geen optie en begon ik aan een baan. Een baan die niet bij mijn 'universitaire niveau' paste, maar wel altijd op mijn 'droombaan' lijstje had gestaan.

Toch ging dat niet zo goed. En om een heel lang verhaal een stuk in te korten: ik had het gevoel dat er zoveel van mij verwacht werd en voelde zo'n enorme druk en verantwoordelijkheid op mijn schouders, dat ik binnen no time psychotisch werd en ontslag nam.
Toen ik (nog steeds psychotisch) het arbeidsbureau binnen liep en (op een ludieke wijze) om een nieuwe baan vroeg, werd ik door hen doorverwezen naar het UWV en al vrij snel werd ik 80-100% afgekeurd.

Het feit dat ik afgekeurd werd, was een enorme teleurstelling, maar gaf ook een zekere rust. Ik hoefde me niet continu te bewijzen en ik had een bepaalde financiële zekerheid. Het gaf me de rust en vrijheid om aan mezelf en mijn problemen te werken.

Maar ik ben nooit lui geweest en ging vrijwilligerswerk doen, op verschillende plaatsen en in verschillende functies. En al gauw kwam ik in de cliëntenbeweging terecht, waar ik opgeleid werd tot ervaringsdeskundige en zo ook aan de slag ging. In het begin vrijwillig, of tegen de zogenaamde VVV bon, later werd datzelfde werk omgezet in een baan met een contract.
En hoewel het werk exact hetzelfde was als voordat het in een contract omgezet werd, veranderde in mijn hoofd alles en voelde ik me opnieuw onder druk staan en over-verantwoordelijk en ging ik wederom onderuit. Tot twee keer toe maar liefst en toen vond het UWV het welletjes en we kwamen tot een afspraak.

Ik kreeg mijn uitkering terug en mocht daarnaast zoveel werken als ik aankon. De inkomsten die ik met het werken verdiende, werden dan later verrekend met mijn uitkering en dit gaat tot op de dag van vandaag goed. Ik werk wanneer ik kan ( en wanneer er een klus is en) en op de momenten dat het niet zo goed met me gaat (wat die zijn er echt nog wel) dan heb ik mijn uitkering als een vangnet.

Onlangs had ik een flinke aanvaring met een psycholoog met wie ik samen lessen verzorg.
Hij in de hoedanigheid van ervaren klinisch psycholoog, ik in de hoedanigheid van ervaringsdeskundige (met een opleiding tot psycholoog).
Hij was kwaad op me, omdat ik me een aantal keer achter elkaar (op het laatste moment) ziek had moeten melden. Het ging hier niet eens om mijn psychische kwetsbaarheid, maar om een lichamelijke kwaal die er uiteindelijk toe leidde dat ik in het ziekenhuis terecht kwam en met spoed geopereerd werd. (kortom, iets dat ieder mens kan overkomen).

In de ruzie die daarop volgde, kreeg ik het verwijt dat ik me vaak (op het laatste moment) afmeldde.
En dat klopte, dat was ook zo, door mijn lichamelijke ziekte. Maar als ik eerlijk ben en naar mezelf kijk, dan gebeurt dit in de herfst en winter ook regelmatig.

Ik heb namelijk last van seizoensdepressies, wat er in mijn geval voor zorgt dat ik slecht slaap en vreselijk moeilijk (tot niet) mijn bed uitkom. Om 6u mijn bed uit moeten om op tijd op de les locatie te zijn, lukte me dan ook niet altijd. Ik besprak dit probleem meerdere keren met mijn collega, want dit is één van mijn kwetsbaarheden en ik ben er zelf ook niet blij mee. Ik heb gevraagd of we in plaats van in de ochtend in de middag konden gaan zitten, maar mijn collega zei dan steeds dat hij 'belangrijke andere afspraken' had. Dus deed ik mijn best om er te zijn, maar dat lukte me dus niet altijd. En niet omdat ik niet wilde, maar omdat het écht niet ging. Mensen die ooit een depressie hebben gehad zullen misschien herkennen wat ik hiermee bedoel.

Mijn collega was het beu. Dat was duidelijk. Hij was het beu dat ik me steeds op het laatste moment ziek meldde.
En weet je? Ik snap het. Hoewel ik denk dat als ik me iedere keer vier weken van tevoren ziek zou melden voor die bewuste werkdag, je je ook achter je oren zou mogen krabben, maar goed.
Het is ook kut als je niet van mij op aan kunt, dat klopt. Maar......

Ik werk als ervaringsdeskundige en dat betekent dat ik een aantal kwetsbaarheden heb. Je kunt wel heel hard roepen dat je me 'als normaal mens wil zien en behandelen' (wat je op het moment dat je dat zegt, dus eigenlijk al niet doet, maar dat terzijde), wat op zich heel nobel, lief en aardig is. Maar het is daarnaast ook nogal naïef.

Jazeker, ik ben een normaal mens, maar wel een normaal mens met kwetsbaarheden, waar ik me niet achter wil verschuilen, maar die ook niet genegeerd kunnen worden. Ze zijn er, soms wat meer op de voorgrond, soms wat meer op de achtergrond, maar ze zijn nooit weg en zullen dat ook nooit zijn. Als ik namelijk net zoals iedere gezonde 'normale' collega zou kunnen functioneren, dan was ik niet afgekeurd en werkte ik wel in mijn eigen (goed betaalde) beroep en niet in de rol van (vaak onderbetaalde) ervaringsdeskundige. Toch??

Toen ik later over de situatie probeerde na te denken kwam ik tot de conclusie dat mijn collega misschien wel erg naïef is geweest, want ook op mijn vraag aan hem: 'weet je eigenlijk waarom ik 80-100% arbeidsongeschikt verklaard ben?', kreeg ik meermaals het antwoord dat hij dat niet belangrijk vond, hij zag mij als 'normale' collega.

En dat is vreemd in mijn ogen, want ik ben niet voor niks 80-100% afgekeurd om te werken, dat betekent dus dat er IETS is, waardoor ik niet regulier aan het werk kan. Als je met mij gaat werken, dan is het toch wel handig als je weet wat dat is???? of ben ik nou echt gek?

In mijn geval ben ik afgekeurd omdat ik een baas geen continuïteit en dus geen zekerheid kan bieden. Juist, exact dus waar ik hier tegenaan loop. Als mijn collega wél open had gestaan voor wat ik aangaf: namelijk mijn kwetsbaarheden en de oplossingen om dit te ondervangen (want die oplossingen zijn er wel degelijk), dan had dit niet zo hoeven lopen.

Dit is mijn persoonlijke verhaal, maar ik hoor het zó vaak om me heen van andere ervaringsdeskundigen.
Instellingen nemen ze in dienst en verwachten exact hetzelfde van hen als van al hun andere medewerkers. En dat is op zich prima (als je ze ook zo zou behandelen en betalen), maar niet altijd een reële verwachting.

Ervaringsdeskundigen zijn mensen met een kwetsbaarheid, die niet altijd aan de oppervlakte te zien is, maar die nooit geheel afwezig is. Dat betekent niet dat ze niks kunnen doen, en de hele dag achter de geraniums moeten zitten, maar net als geraniums hebben ze af en toe wat extra zorg en aandacht nodig om ervoor te zorgen dat ze dat kunnen doen waar geraniums het beste in zijn: bloeien en schijnen in de meest prachtige kleuren...

foto: Internet